“2012. Na twee jaar “redding”, laat de bezuinigingsminnende regering de staatsschuld stijgen van 115% van het BNP naar 160%. Eén op de twee jongeren is werkloos. Duizenden andere emigreren of moeten rondkomen met 500 euro per maand. De zelfdodingscijfers stijgen met 20%, terwijl er meer dan 20.000 daklozen zijn in Athene. De grondwet wordt omzeild. Bankiers en vroegere medestanders van de militaire junta nemen sleutelposities binnen de staatsmachine in. Alles is nu gereed voor het laatste bedrijf van de tragedie. De totale uitverkoop van Griekenland.”
Zo begint Catastroika(1), een documentaire naar de gevolgen van de volledige uitverkoop van Griekenland. Aan de hand van voorbeelden van privatiseringen in het buitenland, probeert Catastroika te voorspellen wat de gevolgen zijn als hetzelde gebeurt met een land dat onder economisch toezicht staat.
Bekijk hem hier met franse ondertitels. Als je liever engelse, spaanse, duitse ondertitels hebt kan je hier een andere taal kiezen (rechts bovenaan je keuze maken).
In 2011, in het heetst van het debat over de Griekse schulden, besliste de troika dat Griekenland infrastructuur moest verkopen om haar schulden te kunnen afbetalen.
Die verkoop zou 50 miljard opbrengen werd toen gesteld maar het is duidelijk dat dat cijfer eerder politiek was geïnspireerd dan gebaseerd op harde realiteit. Een bedrag van 50 miljard klinkt in functie van de toen uitstaande schuld natuurlijk altijd beter dan de 19 miljard die achteraf naar voor werden geschoven. Sommigen die het dossier kennen vinden dat ook ook al “compleet irrealistisch”. De eerste 3 miljard die de staat in 2012 moest verdienen aan haar verkopen worden niet eens gehaald, de teller staat op het ogenblik op 1,8 miljard euro.
TAIPED, het in 2011 opgerichte privatiseringsagentschap, heeft ook duidelijk nog andere katten te geselen. Het is aan zijn vierde directeur toe, er werken 20 mensen die samen een salaris verdienen van 280.000 euro en de reiskosten liepen in het eerste werkjaar op tot 80.000 euro. Betalingen aan ingehuurde financiële, juridische en technische consultants, gedaan op aanbeveling van het Interministeriëel Comité voor Herstructurering en Privatisering komen op dit ogenblik uit op 5,3 miljoen euro.
Tussen de bedrijven die op de lijst staan om tegen 2015 verkocht te worden bevinden zich de waterdistributiebedrijven van Athene en Thessaloniki, de spoorwegen, regionale lucht- en zeehavens, gas- en electriciteisbedrijven, de grootste electriceitsproducent van Griekenland, talloze overheidsgebouwen (waaronder ambassades en consulaten in het buitenland), gronden en domeinen...
Verder zullen ook 40 onbewoonde eilanden geleased worden voor een (eerste) periode van 50 jaar. De lijst is niet limitatief em moet blijven groeien. Het doel is de “complete transformatie van de Griekse economie”
legt een medewerker van TAIPED uit
en, zoals de nieuwste directeur van het Agentschap, Takis
Athanasopoulos het zo mooi verwoordde “Griekenland kan een Eldorado voor investeerders worden”.
Daarnaast zei hij ook nog “Het zijn niet de beste tijden voor Griekenland...”
en op de vraag waarom hij geen richtprijs kon zetten op de verkoop van DEPA en DESFA, twee aardgasbedrijven waarvoor 14 kandidaten zich aangemeld hebben: “Griekenland moet pragmatisch worden over de prijzen van activa, gegeven dat we een ongeziene recessie van vijf jaar kennen en de beleggers zeer bezorgd zijn of het land in de eurozone zal blijven”.
Geld lijkt dan ook niet de eerste zorg van TAIPED te zijn. Een anderer medewerker stelt het zo: "De opbrengst maakt in feite niet zoveel uit. Het gaat er niet om zoveel mogelijk geld binnen te halen als wel de economie te liberaliseren”. Bij TAIPED word er over Griekenland gesproken als het meest ‘gesovjetiseerde’ land van de wereld en de notie van een openbaar bedrijf lijkt er iets te zijn dat helemaal “passé” is.
Een transactie die dit jaar nog afgrond moet worden is de verkoop van 33% van OPAP, een overheidsbedrijf gespecialiseerd in sportweddingschappen. OPAP is winstgevend. Dat zijn trouwens, buiten de nationale spoormaatschappij, alle andere bedrijven die in de etalage liggen. OPAP bijvoorbeeld, maakte 126 miljoen euro nettowinst over de eerste 6 maanden van dit jaar. Het riskeert, net zoals de andere 'te koop' staande bedrijven, voor een te lage prijs verkocht te worden. Gelijk de Griekse Landbouwbank die voor een habbekrats is verkocht aan de Piraeusbank.
“Op 3 jaar zal de investeerder zijn geld al terugverdiend hebben”, zegt de economiste Maria Karamessini. “De staat zal niet meer over dit manna beschikken om beetje bij beetje de shuldenput te dempen. OPAP maakt nu niet direct deel uit van die sociale noodzakelijkheden zoals water of electriciteit maar als het een winsgevende zaak is waarom moet het dan verkocht worden? Er is trouwens niets dat garandeert dat privébeheer beter zou zijn dan staatsbeheer. Het waren niet alleen staatsbedrijven die aan de staatruiven zaten, ook de privésector kende maar al te goed het klappen van de zweep. Laten we tenslotte ook niet vergeten dat het doel van privébedrijven niet het maximaliseren is van het sociale welzijn als wel het maximaliseren van de winst”.
Een ander te koop staand bedrijf, is het waterbedrijf EYDAP. De nettowinst over de eerste zes maanden van 2012 bedroeg 12,8 miljoen euro, een stijging van 53% ten opzichte van het eerste semester van 2011. Het bedrijf is een monopolie met 4,5 miljoen klanten (heel de regio van Athene). Het heeft weliswaar schulden ter hoogte van 190 miljoen aan de banken maar anderzijds nog voor 540 en 240 miljoen schuldvorderingen op respectievelijk de staat en de regio’s. Wat gaat er met dat geld gebeuren als het verkocht is? Worden die vorderingen op het conto van de nieuwe eigenaar geschreven? Het zou wel eens een zeer lucratieve zaak kunnen worden voor de nieuwe eigenaars.
Naast de betalingen aan experts door TAIPED besteedde de Griekse regering sinds juni 2010 ook nog 50,5 miljoen euro aan allerlei privatiseringsexperts. Toen George Papandreou nog eerste minister was heeft hij ook het advies ingewonnen van gerenommeerde experts (de Griekse pers spreekt o.a. over Joseph Stiglitz, Jeffrey Sachs en Matthieu Pigasse). Officieel heeft de regering Papandreaou tussen oktober 2009 en november 2011 één miljoen euro uitgegeven aan overheidsadviseurs maar volgens Athanasios Athanasiou van Syriza is er veel meer betaald via een geheim gehouden budget. “Wij willen niet alleen een antwoord op de vraag over de hoogte van de kosten” zegt hij, “maar ook weten wat die raadgevers hebben gezegd en waarom hun aanbevelingen niet gevolgd werden. Want blijkbaar hebben sommigen van hen Papandreou afgeraden de weg van de harde besparingen op te gaan”.
Kunnen we vergeten dat de koopkracht van de Griekse burgers ineengestort is? In het kader van de bezuinigingsmaatregelen zijn de ambtenarenlonen met gemiddeld 40% gedaald, die bij de openbare diensten met 35%. Griekenland zinkt weg in recessie en armoede.
Tegelijkertijd bedraagt het jaarsalaris van de voorzitter van het HFSF, het Grieks Stabiliteitsfonds 294.000 euro. Het HFSF is een bedrijf dat net als het TAIPED opgericht is met publieke middelen. Het fonds is verantwoordelijk voor de herkapitalisatie van de Griekse banken en ontving 1,5 miljard euro uit de staatskas. Later kreeg het nog 25 miljard euro aan Europese leningen die het moet doorstorten aan Griekse banken die om liquide middelen verlegen zitten. Als alles goed gaat mag het tegen eind november een volgende schijf van 25 miljard verwachten.
Aan het einde van de rit is het uiteindelijk de Griekse staat die verantwoordelijk zal zijn voor de terugbetaling van dat kapitaal.
____________
(1) De titel is een combinatie van de woorden 'catastrofe' en 'troika' (de tripartiete commissie onder leiding van de Europese Commissie met de Europese Centrale Bank en het Internationaal Monetair Fonds, dat zogenaamd de financiële redding organiseert van Griekenland, Ierland Spanje en Portugal).
____________
Verder te lezen en te bekijken:
* De Shockdoctrine - Naomi Klein
* Grèce-Allemagne : qui doit à qui ? (1) L’annulation de la dette allemande à Londres en 1953 - Eric Toussaint
* La grande pompe à phynances - Jean-Michel Meurice en Fabrizio Calvi - Arte
Geen opmerkingen:
Een reactie posten