zaterdag 31 december 2011

Een verhaal en een wens

In Latijns-Amerika verbrandden militaire regimes subversieve boeken. In de democratieën van vandaag is het de boekhouding die wordt verbrand. De militaire dictaturen lieten mensen verdwijnen. Financiële dictaturen laten geld verdwijnen.

Op zekere dag weigerden de banken in Argentinië hun klanten hun geld terug te geven.
Norberto Rogloch had al zijn spaargeld op de bank gezet om te voorkomen dat ratten het zouden opeten of dieven het zouden stelen. Toen hij zich liet beroven door de bank was don Roberto erg ziek, omdat de jaren niet alleen komen en zijn pensioen te laag om voor medicijnen te kunnen betalen.

Er bleef hem geen keuze over. In wanhoop stapte hij het financiële fort binnen en, zonder aan wie dan ook toestemming te vragen, baande hij zich een weg naar het kantoor van de gerant. Met in zijn hand een granaat.
- Geef me mijn geld terug of ik blaas ons allemaal op!

De granaat was van plastic, maar het volbracht een wonder: de bank gaf hem zijn geld terug.
Later werd hij in de gevangenis gezet. De procureur eiste zestien jaar. Voor don Roberto, niet voor de bank.

Met deze korte anekdote van Eduardo Galeano wuif ik 2011, een jaar van grote omwentelingen uit.

In de Arabische wereld zijn de tijdloze dictaturen van Tunesië en Egypte ingestort onder de druk van volksopstanden.
Terwijl elders democratische idealen opgefrist en opnieuw uitgevonden worden door volkeren die Europa lang heeft genegeerd of veracht, lijkt het zelf te berusten in het verval.
Ontslagen mensen, regerende bankiers, verachte werknemers, gediscrimineerde buitenlanders, aangewakkerde haat, verhoogde angst... het zijn trieste feiten.

Zullen we in 2012 verontwaardigd zijn, zullen we ons verzetten, zullen we creatief zijn?
Dat is in ieder geval mijn wens.

gelukkig nieuwjaar!

zondag 13 november 2011

De gekken nemen het asiel over

Wat tot eind oktober nog een monetaire crisis kon worden genoemd is in november een politieke crisis geworden. Met, tot nog toe, twee staatsgrepen tot gevolg.

Noch George Papandreou, noch Silvio Berlusconi hebben ontslag moeten nemen omdat ze verkiezingsnederlagen hebben geleden. George en Silvio waren helaas uitgespeeld. De twee zwakke schakels in de keten van regeringsleiders binnen de eurozone werden omvergeworpen door de markten (banken, verzekeringsinstellingen, hedge funds, pensioenfondsen...) en daarom konden hun Europese partners hen niet meer steunen. Met partners bedoelen we Angela Merkel, Nicolas Sarkozy, de leiders van de Europese Centrale Bnk ECB en de Europese Commissie die verklaarden hun plichten te vervullen en de brand te moeten blussen: de euro redden, Europa redden. En ook zichzelf.

Op minder dan 2 weken tijd worden drie mannen naar voor geschoven die de belichaming zijn van de staatsgreep door de markten.

Op 1 november werd Mario Draghi, bankier, vicepresident van investeringsbank Goldman Sachs-Europa, dat had geholpen Griekenland zijn rekeningen te maskeren om de toetreding tot de eurozone mogelijk te maken, daarna gouverneur van de Bank van Italië, voorzitter van de Europese Centrale Bank.

Begin november was in Griekenland, de bakermat van de democratie zelf, de suggestie van een referendum waarin de bevolking haar stem zou kunnen laten horen over een batterij strenge bezuinigingsmaatregelen, voldoende om de markten in een neerwaartse spiraal te sturen en haar vertegenwoordigers, de staatshoofden van de verschillende Europese landen, blijkbaar de ene hartaanval na de andere neurasthenieke crisis te doen krijgen.
Uiteindelijk was het resultaat dat George Papandreou, de Griekse eerste minister, het idee van een referendum introk, aftrad en een interim-regering werd geïnstalleerd onder leiding van Lucas Papademos, een voormalig vice-president van de Europese Centrale Bank en, o ironie, architect van de Griekse toetreding tot de Eurozone.

Eens Athene opgelost, kwam Rome onder vuur te liggen. Niet dat Italië vergelijkbaar is met Griekenland. Hoewel het niveau van de schuld ook hoog ligt, maar de grillen van Berlusconi, de bungabunga premier, waren niet meer voorspelbaar en dus niet onder controle. Maandag beslisten de beleggers collectief hem niet langer te vertrouwen aan het roer van de derde grootste economie van de Eurozone en stuurden de Italiaanse intresten op staatsleningen naar de hoogste crisisniveaus. Aan het eind van de week waren ze van hem af maar het idee van een stembusgang om hem te vervangen was voor hen nooit een optie geweest. “Het land heeft hervormingen nodig, niet verkiezingen", zoals Herman Van Rompuy, onze christendemocratische niet verkozen voorzitter van de Europese Raad, tijdens een laatse bezoek aan Berlusconi vrijdag, hun gedachten zo goed verwoordde.

Silvio Berlusconi buiten, Mario Monti binnen. Monti, neoliberale econoom, voormalig EU-commissaris voor het concurrentiebeleid van 1994 tot 2004, standvastig voorstander van de deregulering van de Europese markten en voorzitter van de Europese sectie van de Trilaterale Commissie, werd woensdag tot senator voor het leven benoemd en enkele dagen later premier van Italië over een regering van nationale eenheid gaande van het xenofobe Lega Nord tot de Democratische Partij, de belangrijkste linkse oppositie.

De mate van de verloochening van democratische en sociale rechten die de Griekse en Italiaanse bevolking hebben moen ondergaan is ongehoord. Hoewel Papandreou en Berlusconi niet met elkaar kunnen vergeleken worden en ze beiden model kunnen staan voor de incompetente en corrupte politicus, zijn ze wel alle twee ook verkozen: Papadreou in 2009 en Berlusconi in 2008. Vandaag zijn ze, wars van elke democratische procedure, aan de kant geschoven.

Time Magazine zegt: “Het feit dat de niet verkozen Papademos en Monti niet rechtstreeks verantwoording moeten afleggen aan het volk is geen probleem. Het is eigenlijk de reden dat ze worden aangesteld. Ze moeten in opdracht van de EU proberen het vertrouwen van de markten te herstellen door middel van zware besparingen, scherpe fiscale maatregelen en pijnlijke herstructureringen van de economie. De twee technocraten zijn aangesteld omdat er geen politici zijn die de kiezers kunnen opleggen wat de markten hebben besloten dat er gedaan moet worden.

De gekken hebben het asiel overgenomen", zegt econoom Pierre Larrouturou in een interview aan Mediapart. De financiers “die een massa mensen hebben geruïneerd vertellen ons nog steeds wat we moeten doen”, zegt de Frans-Griekse schrijver Vassilis Alexakis in echo daarop in een interview met Le Monde .

Het volgende luik speelt zich op zondag 20 november, in Spanje af. De geplande dood van de Spaanse regering, dit keer weliswaar mét verkiezingen. Exit de socialistische regering. Onder druk van de financiële markten besloot Zapatero om vervroegde verkiezingen te houden. Net zoals Brian Cowen ook al had gedaan in Ierland in 2010 om eveneens verslagen te worden en af te treden.

Waarom daarna niet doorgaan met het laten vallen en vervangen van gekozen regeringen? Deze week al is de rente op de Franse schuld gestegen tot 3.4% op donderdag. Als die rente tegen januari nog verder stijgt naar bijvoorbeeld 5 of 6% zal Sarkozy dan niet oproepen om een regering van nationale eenheid te vormen? Bijvoorbeeld onder leiding van Jean-Claude Trichet die net het voorzitterschap van de Europese Centrale Bank ECB heeft overgelaten aan Mario Draghi.

En quid België? Waarschijnlijk zullen de onderhandelende partijen geen zoveelste kans meer krijgen als ze tegen december geen akkoord vinden voor de begroting of als het resultaat ervan de markten ‘onvoldoende’ lijkt. Dan zal er niet meer gepraat worden over Vlamingen en Walen, links en rechts. Dan moeten de Credit Default Swaps (CDS) in de gaten worden gehouden, de beurstendensen, de koersen van onze banken, de spread tussen België en Duitsland...

Maar geen paniek, wij hebben immers ook technokraten.

vrijdag 15 juli 2011

Met de uitgebluste Franse PS naar presidentsverkiezingen

Eergisteren verscheen een boeiend artikel over de Franse socialistische partij. Les rendez-vous manqués des dirigeants socialistes verscheen op mediapart.fr, een interessant online dagelijks magazine. Zelf noemen ze het een krant maar zover wil ik niet gaan. Sinds ik half en half in Frankrijk woon, ben ik abonnee (9 EUR/maand). Het is wat rommelig, je vindt er niet direct je weg op maar het is het interessantste wat ik tot nog toe heb gevonden (naast Le Monde - alhoewel veel van zijn pluimen verloren - en Le Canard Enchaîné (dat niet te vinden is op het internet).


Bij het lezen van het artikel dwaalden mijn gedachten soms af naar België omdat ik er zaken in terugvond die mij soms aan de SPa doen denken. Op enkele van die zaken ga ik in zoals het feit dat we moeten vaststellen dat de PS geen linkse partij is maar inwisselbaar met de UMP (Sarkozy's partij) en eigenlijk dus ook geen alternatief voor een verandering in politiek.

Les Verts hebben net Eva Joly als presidentskandidaat naar voor geschoven (en niet Nicolas Hulot, de mediagenieke door het grootkapitaal (o.a. EDF, l'Oreal) gesponsorde favoriet van de partijleiding. Op het eerste zicht wel een groene jongen maar, tot bewijs van het tegendeel, zeker geen antikapitalist). De peilingbureau's hadden het anders voorspeld en Hulot heeft dan ook veel publiciteit gehad: peilingbureau's-media-partijleiding één front).

De 'linkse' PS-ers hebben hun hoop gesteld in Montebourg, ook al zeer lang een bestrijder van financiële fraude en een tegenstander van de antidemocratische en autoritaire macht van de President in de huidige V-de republiek (hij stelt dan ook een VI-de republiek voor). In de meeste peilingen komt hij echter niet uit boven de 2 à 3 percent voor de voorverkiezingen van de PS-kandidaat. Hier kunnen de peilingbureau's uiteraard ook verkeerd zijn maar om van 2 tot 3% naar de tweede plaats te wippen (nodig om aan de tweede ronde te kunnen deelnemen) is wel een hele grote stap.

Tenslotte hebben we nog Mélenchon van de PG (Parti de Gauche), een afscheuring van de PS. Mélenchon was binnen de PS al bij de linkervleugel ervan en één van de weinigen die tegen de partijrichtlijnen in campagne voerde voor het NON-kamp ten tijde van het referendum voor een Europese Grondwet. Grandioos verloren door o.a. de PS die in het OUI-kamp zat. Maar dat is een andere affaire, retournons à nos moutons. Mélenchon dus die de PG oprichtte dat zich inspireert op 'Die Linke' in Duitsland, en vind dat "ecologie en kapitalisme onverenigbaar zijn" en tegengesteld. Dat Mélenchon geen enkele kans maakt om president te worden hoeft waarschijnlijk niet gezegd te worden.

Maar sommige Fransen durven dromen. Ze zouden graag deze 3 anti-establishment kandidaten zien samengaan:
"Eva Joly, Montebourg, Mélenchon sonne le glas de cette gauche aux truffes. Nous ne voulons plus des ces éléphants qui agonisent et ont perdu la mémoire des luttes .Jamais plus ils ne seront à nos cotés."
(Vertaling voor onze BDW-vrienden: Eva Joly, Montebourg, Mélenchon luiden de doodsklok van deze truffellinksen (allusie op DSK die wanneer zijn huisarrest in de VS is opgeheven als eerste publieke daad in een Italiaans restaurant pasta met truffels gaat eten). We willen niet meer weten van deze stervende olifanten die de herinnering aan de strijd hebben verloren. Nooit meer zullen ze nog aan onze kant staan).

Dromen hebben echter de neiging nooit werkelijkheid te worden en ik vrees dan ook voor die dromers dat de mogelijkheid van een samengaan van deze 3 figuren een droom zal blijven.
Terug naar ons artikel dan.

Het artikel geeft ook aan niet-Fransen inzicht in de situatie van de PS in Frankrijk.
Ik haal er wat citaten uit en laat ze voor zichzelf spreken. De vetjes zijn van mij en hier en daar plaats ik wat commentaar of stel ik mijn vragen. Op andere plekken is het niet nodig, de tekst is duidelijk genoeg.

Het alternatief

(…) Construire une alternative, c'est donc proposer une altérité. Autrement dit, c'est savoir s'opposer, au jour le jour, pied à pied. Par la clarté des actes d'aujourd'hui et des engagements pour demain, c'est non seulement montrer mais prouver aux électeurs que l'on propose un autre chemin que l'actuel (...)

(...) Mais portent-ils vraiment une alternative qui soit à la hauteur des dégâts du sarkozysme, ce synonyme de régression démocratique et sociale, de rejet du monde et de peur de l'étranger ?(...)

Vervang sarkozysme (tegenwoordig een zelfstandig naamwoord) hier door iets Vlaams of Belgisch. Niet dat we onder een soort sarkozysme hebben gezeten maar dreigen we er niet onder te geraken is de vraag.
(...) la réponse à cette question (...) se trouve (...) dans les actes concrets par lesquels se construit (...) une dynamique du refus et un rapport de forces. Ce n'est pas demain mais aujourd'hui même que les Français ont besoin de savoir, de vérifier surtout, si les socialistes feront une politique fondamentalement différente de l'actuelle.

De Lybische oorlog

(...) Le soutien du PS à la guerre imbécile de Libye. (...) cette guerre était le plus mauvais service rendu aux révolutions pacifiques arabes naissantes. Imbécile dans sa définition comme dans sa conduite. (...) la guerre aujourd'hui approuvée par le Parti socialiste, tandis que ses potentiels alliés communistes et écologistes l'ont, eux, clairement rejetée.

Communisten zijn er bij ons al lang niet meer (toch niet in het parlement) en Groen heeft in België ook vlijtig meegestemd met de rest. In die zin verschillen zij van de Franse Groenen. De SPa verschilt dan weer niet van de Franse PS op dit gebied. Dirk Vandermaelen heeft de steun proberen goedkeuren op zijn
site:
(...) Ten eerste was er een legitieme vraag vanuit Libië. Ten tweede gaven de Arabische Liga en de Afrikaanse Unie hun uitdrukkelijke steun hieraan en ten slotte was er een mandaat van de VN Veiligheidsraad (...)
Over die 3 'cruciale voorwaarden' (zijn woorden) zouden we een apart hoofdstuk kunnen schrijven. Laat ons voorlopig volstaan met te stellen: Wat is een 'legitieme' vraag vanuit Libië en in hoeverre is die vraag gemanipuleerd? Alleszins niet legitiem in de betekenis van 'wettelijk, rechtmatig, wettig'. Misschien dan als synoniem van 'terecht'? Maar wie heeft dan bepaald dat het 'terecht' was? En is de eerste voorwaarde niet de 'trigger' geweest om aan zijn twee andere 'cruciale voorwaarden' te voldoen?

De Arabische lente/zomer/democratische revoluties/...

(...) le PS, qui se veut le premier parti de la gauche française, n'a pas encore su organiser des manifestations publiques de solidarité et de mobilisation aux côtés des révolutions démocratiques arabes. Six mois après le début, en Tunisie, de cet événement considérable, aucun rassemblement, aucun meeting, aucune mobilisation !(...)

DSK en het IMF

(...) Toute bulle spéculative finit par éclater un jour. (...) l'ambition collective réduite au seul pari sur un homme (...) le caractère délétère du feuilleton DSK (...) doit autant aux ambiguïtés socialistes qu'aux complaisances d'époque. (...) En finir avec l'affaire Strauss-Kahn (...) aurait supposé une direction socialiste plus à même de faire prévaloir l'intérêt général de la gauche sur des intérêts particuliers, tissés d'alliances circonstancielles et de fidélités personnelles.

De vertwijfeling en het ongeloof binnen het SP-kamp was zo groot dat complottheorieën die de kop opstaken ook snel geloof vonden binnen de hoogste rangen van de partij. Ook werd bij de SP de eerste dagen meer aandacht geschonken aan het 'slachtoffer' DSK dan aan de kamermeid. Het is pas 2 of 3 dagen later dat er voor haar ook woorden van medeleven konden geuit worden.
Op het ogenblik dat dan, coup de théâtre, er blijkbaar toch iets schortte aan het verhaal van het bewuste kamermeisje klonk er, ook binnen de hoogste gelederen van de partij, een schreeuw als van een overwinning: 'aha, zie je wel !!' Binnen de paar uren gingen er stemmen op om de periode van kandidatuurstelling voor de nominatie tot presidentskandidaat van de PS, periode die eigenlijk afgesloten werd, te verlengen, zodat DSK zich alsnog kandidaat zou kunnen stellen.
Hoe diep moet het gevoel van onmacht binnen een partij zitten als ze zo radeloos is dat ze op grond van een 'gerucht' gepubliceerd door de tabloid New York Post haar hele campagnestrategie wil omgooien om die ene man de kans te geven om nog een gooi te doen naar de nominatie als 'hun' kandidaat president? Vooral als je weet dat de weken ervoor diezelfde tabloid door diezelfde mensen verguisd werd tot een rioolblaadje (dat het waarschijnlijk wel is) alsof het zelf DSK had aangehouden en aangeklaagd.
DSK was al vier jaar weg uit Frankrijk, met de hulp van Sarkozy was hij baas geworden van het IMF. In die 4 jaar afwezigheid heeft hij nooit een mening geuit over of standpunt ingenomen t.o.v. de Franse binnenlandse politiek. Hij kon dat ook niet door zijn 'neutrale' positie als hoofd van het IMF. Maar toch...
(...) Éloigné, Dominique Strauss-Kahn le fut aussi bien dans le temps que dans l'espace (…)
(...) Comment croire que le candidat le plus éloigné des réalités vécues par le peuple français depuis quatre ans, depuis l'élection de Nicolas Sarkozy, pouvait être le plus crédible ? (...)
(...) sans autre réalité que l'éloignement, sans autre contenu que son silence. (...)
Het IMF werkt, sinds het begin van de jongste financiële crisis, actief mee aan het opleggen van draconische privatiserings- en besparingsmaatregelen aan andere EG- landen binnen de Eurozone (Griekenland, Ierland, Spanje, Portugal) maar ook, minder in het nieuws,  (Hongarije en Letland in 2008) of het Europa buiten de EG (Oekraïne in 2008 en Ijsland in 2009). Dat alles on 'de markten gerust te stellen'. En net de directeur van datzelfde IMF, het instituut dat samen met de Wereldbank het neoliberalisme inde wereld vertegenwoordigd, bleek de hoop te zijn van de PS om Sarkozy van zijn troon te stoten? Sarkozy die van het sarkozysme:

(...) fait la démonstration permanente des excès et abus de cette forme de pouvoir qui confisque la volonté populaire (...)
En toch :
(...) les dirigeants socialistes n'ont pas donné l'impression d'avoir pris la mesure de ce qui se dévoilait aux yeux des Français avec cette hyperprésidence, et qui appelle une ambition démocratique renouvelée, audacieuse et inventive. (...)

(...) Quant au fait d'avoir été le gestionnaire de l'institution financière mondiale en pleine crise économique, il tenait lieu de gage aux possédants bien plus que d'attrait pour les classes populaires dont, au passage, certains socialistes ont même oublié qu'elles restaient le groupe social majoritaire du pays (...)

Verwonderd het dan ook dat, nadat DSK zijn ontslag had gegeven bij het IMF, de PS zonder verpinken, o.a. via haar voorzitter Martine Aubry, haar volle steun gaf aan de kandidatuur van Christine Lagarde, Minister van Economische Zaken? Dezelfde Christine Lagarde die het gezicht is van het antisociale Frankrijk en verwikkeld zit in de 'affaire Tapie' waar binnenkort (ze moet zeer waarschijnlijk voor de rechter verschijnen maar de zaak is, toevallig, weer uitgesteld) een vervolg aan wordt gebreid.
Verschillende PS-parlementariërs hebben haar trouwens aangeklaagd.
(...) Christine Lagarde qui incarnait en France une politique antisociale, au bénéfice des plus riches et au détriment du plus grand nombre, serait donc, pour les socialistes, la mieux à même de succéder à l'un des leurs à la tête du FMI ! (...)
(...) Sans compter qu'en faisant cet aveu d'une classe politique interchangeable, le PS se contredisait lui-même, ignorant les procédures engagées par certains des siens contre Christine Lagarde dans l'immensément scandaleuse affaire Tapie. (...)

Verwonderd het ook dat de PS geen woord van steun of sympathie heeft geuit voor de kandidatuur van Aurélie Trouvé, co-voorzitster van Attac France, als directeur van het IMF? Attac dat toch staat voor strijd tegen financiële speculatie en neoliberalisme en voor het heroveren van de ruimte die de democratie verloren heeft aan de wereld van de financiën.
 Niet dat ze enige kans maakte maar symboliek is soms belangrijk.

Tenslotte

Misschien moeten we over de PS wel samen met Edwy Plenel besluiten:
(…) Ainsi, qu’il s’agisse des enjeux internationaux, du renouveau démocratique ou des questions sociales, les dirigeants socialistes n’ont ni su ni voulu faire vivre, dans l’opposition, une alternative concrète au sarkozysme. Ils sont restés dans leur bulle, partisane ou locale, entre responsables nationaux ou entre élus locaux, attendant que le sarkozysme passe comme si la suite devait leur revenir naturellement, à la manière d’héritiers légitimes d’une alternance inévitable. (…)
Mogen we daar geen analogie trekken met de houding van de Spa bij ons?
Als we in België (pardon, Vlaanderen) al iets mogen verwachten van de SPa is het wel dat ze een alternatief vorm geven en zich afzetten tegen de mantra’s die door alle andere partijen worden verkondigd, dat ze eindelijk eens kappen met het neoliberale en kiezen voor een radicale verandering van de maatschappij. Kortom dat ze eindelijk links gaan denken en doen.
Laat ze beginnen met een hervorming van de belastingen voor te stellen. Nu betalen de rijken proportioneel minder dan de armen en de middenklasse. Schaf fiscale achterpoortjes en de notionele intrest af, ga fraude eindelijk eens effectief bestrijden, crininaliseer belastingsontduiking in plaats van er amnestie voor te verlenen.
Laat ze beginnen met het hernationaliseren van de openbare diensten (spoorwegen, post,...), nationaliseer banken in moeilijkheden ipv ze te financieren met belastingsgeld, nationaliseer de nutsbedrijven (water, gas, electriciteit) en oefen een echte prijscontrole uit.
Laat ze beginnen met de financiering van een ecologische reconversie dat er niet uitsluitend uit bestaat zonnepanelen en isolatie te subsidiëren met geld van de belastingsbetaler.
Natuurlijk gaat dat niet ineens, natuurlijk gaan daar interne ruzies mee gepaard (anderzijds, is het nu anders?), natuurlijk worden ze daar niet direct populair van, natuurlijk zullen ze nog zakken in de peilingen én bij verkiezingen.
Maar is het doel verkiezingen winnen (korte termijndenken) of een rechtvaardige(r) maatschappij nastreven (lange termijndenken)?
Of zoals hierboven reeds uit het artikel geciteerd:
(...) la réponse à cette question (...) se trouve (...) dans les actes concrets par lesquels se construit (...) une dynamique du refus et un rapport de forces. Ce n'est pas demain mais aujourd'hui même que les Français ont besoin de savoir, de vérifier surtout, si les socialistes feront une politique fondamentalement différente de l'actuelle.
Ik vrees echter dat de SPa al even uitgeblust is als de Franse PS en dat ook daar mandaten en ego’s zwaarder doorwegen dan de beslommeringen van meneer en mevrouw klootjes.