zondag 27 december 2009

Bekentenissen van een economische huurmoordenaar

In een oud nummer (januari 2008) van de Franse versie van Nexus, een internationaal tijdschrift dat zich als ondertitel "Science & Alternative" aanmeet las ik een interview met John Perkins, de schrijver van "Confessions of an Economic Hit Man", een autobiografisch boek gepubliceerd in 2004. De Nederlandse vertaling (2006) "Bekentenissen van een economische huurmoordenaar" werd trouwens uitgegeven door De Arbeiderspers.

Toevallig (alhoewel, ik ben het gaan opzoeken) stootte ik op een documentaire met dezelfde titel "Bekentenissen van een economische huurmoordenaar" met ook al interviews van Perkins. De film werd in 2007 en 2008 opgenomen als een Grieks-Amerikaanse co-productie, geregisseerd door Stelios Kouloglou, een Grieks gerenommeerd journalist die  eind 2008 een on-line tv-kanaal TVXS heeft opgestart. Het is volledig Grieks dus ik verts er niet veel van.
Dit jaar (ik moet hier wel vlug zijn,, het is al bijna 2010) werd de film op verschillende alternatieve festivals in de VS vertoont. De taal is Engels, de ondertitels zijn Frans. Ik kon geen in het Nederlands ondertitelde versie vinden. Hij duurt ongeveer 20 minuten maar is zeker de moeite van het bekijken waard.

Wil je eerst (of erna) eens lezen wat ik er vroeger al eens in een bijdrage voor de Nederlandstalige Wikipedia over heb geschreven, lees dan verder onder het televisietje. Wikipedia heeft het gemak dat je er gemakkelijk aan kan meewerken maar dat anderen ook aan je artikels kunnen sleutelen. Enige kromtaal in de bijdrage die er nu op staat is dus niet tenvolle mijn verantwoordelijkheid, ook al, omdat het grotendeels overgenomen/aangepast is uit het Engels.









In het boek verhaalt Perkins zijn carrière, beginnend bij adviesbedrijf Chas. T. Main, waar hij op de loonlijst werd gezet door de National Security Agency (NSA) als "Chief economist" of "Economic Hit Man", zoals ze zichzelf gekscherend noemen, volgens Perkins.

Naar eigen zeggen was het Perkins’ taak om de politiek leiders van ontwikkelingslanden te overreden tot het aanvaarden van enorme bedragen aan ontwikkelingsgelden in de vorm van leningen via instituties als de Wereldbank, IMF en USAID. Opgezadeld met enorme schulden die de landen uiteindelijk niet meer konden afbetalen, konden deze landen vervolgens gedwongen worden hun economie open te stellen voor Amerikaanse of andere transnationale bedrijven die grondstoffen of goedkope arbeidskrachten nodig hadden.

Als de plannen niet werkten, aldus Perkins, werden de "jakhalzen" ingeschakeld, agenten die met CIA-goedkeuring probeerden een revolutie of staatsgreep op poten te zetten. Als dat ook niet lukte, werd er soms een aanslag gepleegd.

Perkins reisde de wereld rond naar Indonesië, Panama, Ecuador, Colombia, Saoedi-Arabië, Iran en andere strategisch belangrijke landen. Hij onthult in zijn boek de verborgen mechanismes van de controle achter enkele van de meest dramatische gebeurtenissen in de recente geschiedenis, zoals de val van de Sjah van Iran, de dood van de Panamese president Omar Torrijos, en de Amerikaanse invasie van Panama en Irak.

    "Economic hit men (EHMs) are highly paid professionals who cheat countries around the globe out of trillions of dollars. They funnel money from the World Bank, the U.S. Agency for International Development (USAID), and other foreign ’aid’ organizations into the coffers of huge corporations and the pockets of a few wealthy families who control the planet’s natural resources. Their tools included fraudulent financial reports, rigged elections, payoffs, extortion, sex, and murder. They play a game as old as old as empire, but one that has taken on new and terrifying dimensions during this time of globalization."

Kritiek

Perkins’s eerste baas bij Chas. T. Main, Einar Greve, verklaarde aanvankelijk dat "in principe is Perkins’ verhaal waar" en "wat het boek van John zegt is dat er een samenzwering was om al deze landen aan de haak te slaan, en dat is gebeurd. Of het al-dan-niet om een sinister complot gaat is voor interpretatie vatbaar...". Hij ontkende echter Perkins’ verhaal dat hij ooit samenwerkte met de NSA en sprak ook andere beweringen in het boek van Perkins’ tegen waaruit, volgens hem blijkt dat Perkins "ervan overtuigd is dat veel van dit spul waar is". Perkins’ reactie op Greve zit in de epiloog van de film. Hij wijst erop dat Greve aanvankelijk de waarheid van het boek ondersteunde om dan enkele maanden later van mening te veranderen. Perkins suggereert dat Greve onder druk gezet werd gezet door externe krachten om het boek een vervalsing te noemen.

Sebastian Mallaby, columnist van The Washington Post bestrijdt veel van de argumenten van Perkins, waaronder zijn bewering dat 51 van 100 van de wereld "grootste economieën" bedrijven in plaats van landen zijn. Een toegevoegde waarde analyse van de VN, zegt hij, geeft een totaal van 29. Je kan die vergelijking zelf doen door de lijst van landen volgens het Bruto Nationaal product (BNP) te vergelijken met de lijst van bedrijven per inkomsten. Dat geeft een ruwe schatting van 46 voor het jaar 2007/2008. Als men diezelfde vergelijking maakt voor het jaar 2000 dan komt men wel op een aantal van 51. Nuance, in een dergelijke lijst zou men echter wel de inkomsten van de bedrijven moeten aftrekken van de totale inkomsten van de landen.

Artikels in de New York Times en Boston Magazine en een persbericht van het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken, verwijzen naar het ontbreken van documenten of getuigenissen die de bewering dat de NSA betrokken was bij het huren van Perkins bij Chas T Main bevestigen. Bovendien is de NSA eerder "een cryptologische (coderen en ontcoderen) en geen economische organisatie" en zijn missie behelst zeker niet "de plaatsing van economen binnen privé-bedrijven om de schuld van het buitenland te verhogen".

Geen opmerkingen: