De filosoof Gilles Deleuze(1) dacht dat literatuur, filosofie en kunst tot niets dienden maar hij was er wel van overtuigd, en terecht, dat de wereld duizend keer erger zou zijn zonder. Wat op hetzelfde neerkomt als zeggen dat het, om de wereld geen duizend keer erger te maken, allemaal wel tot iets dient.
Zo is het ook met ons. Na wat we allemaal gedaan hebben om de ideeën van het VB te bestrijden, zou men er soms wel eens de moed bij verliezen en zeggen dat het allemaal tot niets gediend heeft. Bedenken we dan dat het misschien nog duizend keer erger zou zijn moesten we helemaal niets gedaan hebben.
Argumenteren, debatten voeren - over wat dan ook - stompzinningheid aantonen en de gevolgen ervan kunnen preciseren is altijd goed.
Het VB is een groothandelaar in opinies. De ideeën van het VB zijn sterke stromingen in onze maatschappij zonder dat ze daarom, gelukkig maar, genormaliseerd worden. Het is een mix van haat en verbittering die daarom niet altijd samen in hetzelfde individu of dezelfde groep voorkomen. Het VB is gewoon het verzamelpunt.
Zo is bijvoorbeeld antisemitisme niet noodzakelijkerwijs de grootst gemene deler van haar kiespubliek, maar ten gevolge van historische stromingen binnen de Belgische maatschappij, zou het VB niet kunnen bestaan zonder die antisemitische saus. Er zijn bij het VB veel mannen en vrouwen die geen enkel antisemitische obsessie hebben. Hun lidmaatschap is eerder gebaseerd op haat voor vreemdelingen, belastingen, ‘corrupte politiekers’,... De bijwijlen antisemitische ‘slippertjes’(2) van hier of daar één van hun leiders maakt hen niet echt gelukkig maar stoort ook nooit in die mate dat het hen een breuk waard is! Het probleem is dat zij behoren tot die groep niet-antisemieten die er geen probleem mee hebben dat hun vrienden antisemiet zijn. Ze zijn waarschijnlijk in de meerderheid en alleen daarom al de gevaarlijksten. Het zijn in feite passieve racisten. Zij vinden dat het actieve racisme van de vrouw/man die in het kieshokje naast het hunne op het VB stemt een vorm van contestatie is, een te vergeven uitspatting, een beetje in de aard van als men tegen een jongere zou zeggen: het is normaal om anarchist te zijn als ge 20 jaar zijt…
De ideeën van het VB lijken een beetje op die plakkerige vliegenvangers die men in de zomer op het platteland aan het plafond hangt. Hoe minder ze bewegen, hoe beter. De vliegen, die blijkbaar zinloos in rondjes blijven vliegen, laten zich ten slotte toch vangen. Je hoeft er niets voor te doen, enkel de vliegenvanger ophangen.
Onze ideeën, de Uwe, de mijne, zijn van nature egoïstisch, reactionair, introvert, vergeven van angst en van verwerping van het onbekende, het vreemde, het onrustwekkende, het mis begrepene, van de Ander, de Toekomst, de Wanorde…
Als we de VB-ers echter bezien als totaal verschillend van onszelf zullen we nooit iets aan hun vermenigvuldiging kunnen doen. Als we anderzijds proberen om van onszelf te begrijpen wat we gemeen hebben met hen - bijna alles dus – mogen we hopen op een beetje vooruitgang. Om radikaal ‘rechts’ te zijn is het voldoende om je te laten gaan. Als je op een heuvel staat is bergaf ook altijd de gemakkelijkste keuze. Je ideeën zullen op de één of andere dag sowieso tegen de vliegenvanger plakken.
‘Links’ en democraat zijn, vergt daarentegen een inspanning, het is een intellectuele constructie, het is niet instinctief. Het vraagt erom je eigen verlangens te overpeinzen en te proberen de vervulling ervan zo harmonieus en duurzaam mogelijk na te streven. Rechtse ideeën liggen in de sfeer van de onmiddelijke bevrediging: ja of neen! De migranten buiten, nu onmiddellijk! De belastingen afschaffen, nu onmiddellijk!
Links, en zelfs democratisch en antifascistisch rechts zijn, betekent daarom nog niet beter, liever, menselijker,… zijn. Het betekent vooral minder schofterig zijn. Het betekent de zaken kunnen plaatsen in hun historisch perspectief en enkel politieke besluiten te aanvaarden die op termijn noch de vooruitgang van de vrijheid noch de verbetering van het “samenleven” onmogelijk maken. Zeggen dat het VB slecht is is onvoldoende. Het is vooral nodig te begrijpen hoe het werkt en aantonen waarom het verwerpelijk is.
Als men zich rebels voelt, zoals zovelen doen die de ideeën van het VB aanhangen, zijn de eerste slachtoffers van de oneerbiedigheid waarop men zich beroept uiteraard diegenen die door de wet en de heersende moraal beschermd worden: bijvoorbeeld de vreemdeling. Wanneer je voor een echte klootzak wilt doorgaan, is zeggen dat je niet van arabieren en negers houdt, zeer efficiënt. Als jij je daar dan tegen wil afzetten maar je ermee tevreden stelt te zeggen dat die klootzak een klootzak is, versterkt je hem want dat is exact wat hij wil, U ergeren door zich als een klootzak te gedragen.
Het zeer populaire idee dat het VB luidop zegt wat iedereen stilletjes denkt, is tegelijkertijd heel waar maar ook heel fout. Het is eigenlijk pervers. Iedereen heeft in zijn genen wel iets overgehouden van de bruut die enkel betrouwt op zijn instinct en heel stilletjes denkt wat het VB zegt.
De meesten van ons hebben echter de moeite gedaan om in zichzelf een netwerk van begrip voor de ander op te bouwen dat respect inhoudt en de meeste angsten, in zoverre die gelinkt zijn aan het verschil van herkomst, opheft. Men kan nog altijd angst hebben van de één of andere persoon die in een zus of zo gevaarlijk en vijandig milieu leeft, maar dat is dan iets sociaal en dat is compleet tegengesteld aan ordinair racisme. Men kan de zin dus ook anders formuleren: het VB zegt luidop wat de meeste mensen geprobeerd hebben niet meer stilletjes te denken.
Het VB zet de burgers er dus toe aan om de inspanningen te niet te doen waardoor zij een zekere waardigheid en een onweerlegbare eerbaarheid hebben bekomen. Het drijft hen ertoe afstand te doen van de moed die ze tot dan toe hebben betoond om zich opnieuw te wentelen in de originele smurrie van voor de uitvinding van de overpeinzing.
De peilingen die de ideeën van het VB steeds maar weer bevestigen binnen de publieke opinie informeren ons over de staat van het verlangen naar democratie in Vlaanderen. Ze tonen aan dat die steeds in aantal groeiende groep Vlamingen op het gebied van de democratie wel kerkelijk is maar niet gelovig. Ze willen ervan genieten, maar ze behandelen haar als een hoer die men betaalt en verder veracht. Ze denken dat het zo werkt maar uiteraard vergissen ze zich.
Het is aan ons om het primitieve ideeëngoed te blijven bestrijden want die kleine peilingwinstjes van het VB kunnen zich op een dag wel eens omzetten in een grote verkiezingscatastrofe.
_____________________________
(1) Gilles Deleuze was een invloedrijke Frans filosoof en een centrale figuur in het postmodernisme. Zelf wees hij de notie van 'postmoderniteit' af.
(2) Lees daarover op Blokwatch ‘Hoe het antisemitisme nooit helemaal verdween’.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten