Dominique Strauss-Kahn was ooit een Frans socialistisch boegbeeld. Verleden jaar nog presidentskandidaat binnen zijn partij maar uiteindelijk moest hij de duimen leggen voor Ségoléne Royal. Na de verkiezingen die, zoals iedereen weet, gewonnen werden door Nicolas Sarkozy, le petit Napoléon, moest hij niet lang nadenken over het voorstel van deze laatste: IMF-baas worden.
Mocht het lukken, het zou beiden goed uitkomen: Sarkozy was een belangrijke tegenstander kwijt die zijn beleid niet onder vuur kon nemen en Strauss-Kahn kreeg een mooi alternatief in de plaats van jaren oppositie voeren tegen de regering en de machtstrijd binnen de Socialistische partij vermijden.
Binnen de kortste tijd waren de 27 landen van de EU het akkoord over die kandidatuur. Op die manier werd er ook niet te lang stil gestaan bij de kritiek op de ongeschreven regel dat de leiding over het IMF altijd een Europeaan toekomt (in ruil voor het voorzitterschap van de Wereldbank voor een Amerikaan). Een dure campagne op het thema van 'de hervorming' van het IMF en haar steun aan de arme landen leidde hem de hele wereld rond. Een verassingsoptreden van een andere kandidaat, de door Rusland voorgestelde Tsjech Jozef Tosovsky, die uiteraard geen enkel kans maakte, had het voordeel dat het het hele gebeuren een democratisch tintje verschafte. Uiteindelijk was het dan zo ver, Dominique Strauss-Kahn werd op 28 september met éénparigheid van stemmen verkozen tot de nieuwe algemeen directeur van het Internationaal Monetair Fonds (IMF).
Eén van zijn eerste opdrachten is nu snoeien in de uitgaven om de instelling opnieuw in financieel evenwicht te krijgen. Er is geen twijfel aan dat de instelling een geloofwaardigheidscrisis doormaakt. De landen van het Zuiden willen liefst geen beroep meer doen op een instelling die hen opzadelt met een brutale toezichthouder die zijn regels komt opleggen. Een aantal onder hen, waaronder Indonesë, Brazilië en Argentinië hebben hun schulden trouwens vroeger terugbetaald om van de voogdij verlost te zijn. Momenteel wordt het IMF in zijn bestaan bedreigd omdat het er niet meer in slaagt zijn werkingskosten te dekken.
De aangekondigde 'noodzakelijke hervorming' gaat dan ook louter over het waarborgen van zijn voortbestaan en de tegenstand te neutraliseren. Het gaat zeker niet om een democratische verandering in te leiden die het belang van de armsten als doelstelling heeft.
Nochtans zou het tijd zijn om rekenschap af te leggen.
Sinds zijn ontstaan, in 1945, met de Belg Camille Gutt als eerste algemeen directeur, legt het IMF dwingende economische regels op aan landen 'in ontwikkeling', die enkel de belangen van de rijke schuldeisers en de multinationals dienen. Dat daarvoor steun moet verleend worden aan racistische regeringen zoals het Apartheidregime van Zuid-Afrika en dictators als Pinochet in Chili, Suharto in Indonesië, Mobutu in Zaïre, Videla in Argentinië, de Shah van Iran en Marcos op de Filippijnen kon geen bezwaar zijn. Nu nog mogen Nimeiry/al-Mahdi in Soedan en Déby in Tsjaad op steun rekenen.
Vanaf de schuldcrisis van het begin van de jaren '80, legt het IMF een batterij programma's voor structuurwijziging op die dramatische gevolgen hebben voor de getroffen volkeren van het Zuiden: drastische vermindering van sociale maatregelen, minder subsidies voor levensnoodzakelijke produkten, opengooien van de markten en daardoor de eigen kleine producenten in concurentie brengen met multinationals, produceren voor de export en afbraak van het principe van voedselsoevereiniteit, massieve privatiseringen, belastingshervormingen die de ongelijkheid vergroten,...
Geen enkele instelling kan zich boven internationale teksten en verdragen plaatsen en nochtans kent het IMF zich, door zijn statuten, een totale juridische onschendbaarheid toe. Elke hervorming van het IMF zal zonder het akkoord van de Verenigde Staten, dat een blokkeringsminderheid heeft, niet mogelijk zijn. Elk hervorming die een wijziging van de krachtverhoudingen inhoudt zal door de vertegenwoordigers van de grote schuldeisers geblokkeerd worden. Deze elementen maken elke aanvaardbare verandering van het interne beleid van het IMF onmogelijk. Het IMF heeft blijk gegeven van zijn onvermogen om bij te dragen tot een aanvaardbare menselijke ontwikkeling. Het is verder blijkbaar ook onmogelijk om te eisen dat het rekenschap aflegt voor zijn daden sinds zijn ontstaan. De conclusie kan dus alleen maar zijn dat het IMF afgeschaft wordt en vervangen door een transparante en democratische instelling gericht op het garanderen van de fundamentele rechten van alle volkeren. Mogen we nog een beetje dromen?
Ligt de nieuwe algemeen directeur daarvan wakker? Ik zou het niet weten maar de 'hervorming' die zal doorgevoerd worden zal 'structureel' zijn. Dit wil meestal zeggen dat er banen sneuvelen. Hoeveel kon Strauss-Kahn nog niet zeggen. "Er is nog niets beslist", verklaarde hij op vrijdag op een persontmoeting. Feit is dat het IMF 2.691 werknemers telt en een werkingsuitgaven van ongeveer zowat 1 miljard dollar per jaar.
Een hervorming die de geloofwaardigheid ten goede zou kunnen komen, en wat ook niet meer dan rechtvaardig zou zijn, is dat de medewerkers belastingen moeten gaan betalen op hun loon. Een perverse regel voor grote instellingen zoals de Wereldbank en het IMF stelt immers haar werknemers vrij van het betalen van belastingen. Zo zal Dominique Strauss-Kahn een belastingvrij jaarsalaris van 420.930 dollar opstrijken. Vermits dat blijkbaar te weinig is om rond te komen zal hij, ex-minister van Financiën, daarnaast nog een jaarlijkse dotatie van 75.350 dollar, plus onkosten ontvangen.
Dit artikel is een bewerking van een perscommuniqué van het CADTM met eigen aanvulling.
