De Dubieuze Data Award 2007

Weer een nieuwe prijs? hoor ik U zeggen.

Neen hoor, hij bestaat al drie jaar maar tot nog toe is ie misschien nog niet opgevallen. In het bos ziet met de bomen ook niet zo scherp meer. Maar deze Prijs kan een meerwaarde zijn. Hij wil de aandacht vestigen op het tekort aan basiskennis statistiek in de Vlaamse media.

De Dubieuze Data Award (tussen haakjes: waarom moet dat weer een Award zijn? Is een gewone Nederlandstalige Prijs niet ’cool’ genoeg?), de Dubieuze Data Award wordt dus uitgereikt door de portaalsite Journalinks. De site is een onafhankelijk mediaproject en wil studenten, docenten en journalisten ondersteunen bij het gebruik van internetresearch, data-analyse met behulp van statistische programma’s en geografische informatiesystemen.

En de nood aan zo’n ondersteuning is er vast en zeker. We citeren uit de persmededeling (we zouden het niet beter kunnen verwoorden):

'Statistiek is onontbeerlijk geworden voor een goed bestuur. Net daarom moeten de media, die dit bestuur willen controleren, in staat zijn om statistisch te redeneren. Helaas slagen de meeste media hier niet in.

2007 was opnieuw een jaar vol misleidende nieuwsberichten op basis van te kleine steekproeven, niet-representatieve on-line-polls en niet-significante resultaten. Bij deze derde editie focussen we op het totale gebrek aan feeling voor de foutenmarge bij een politieke peiling.

Slechts één zeer recent blunderverhaal hebben we er dit jaar speciaal uitgelicht. Niet ter vermaak, wel om de noodzaak van een basiskennis statistiek voor journalisten te benadrukken.

Bijna dagelijks verschijnen dergelijke foutieve berichten in het nieuws.

"Verhofstadt krijgt voorkeur als premier"
(DS/VRT, 7 december 2007)

De jury stelt verder:
’Dat ze bij De Standaard en de VRT blind, dom of van kwade wil zijn, hebben we niet gezegd. Feit is wel dat beide media - na enkele betere momenten - opnieuw vrolijk elke bocht afsnijden bij weer een nieuwe peiling: weg foutenmarges, vaarwel significantieniveau...

Dat Guy Verhofstadt (Open VLD) een geweldige remonte maakt is natuurlijk meer dan een nieuwsfeit waard. Maar meteen ook stellig lopen te beweren dat de aftredende premier - in één adem - voorbij Yves Leterme (CD&V/N-VA) is gefietst, is prietpraat. Of beter: stemmingmakerij, want totaal niet significant.

Bij de bewuste peiling werden 751 Vlamingen ondervraagd. 41% noemde Verhofstadt het meest geschikt om de nieuwe premier te worden, terwijl 40% Leterme verkoos. De bijhorende foutenmarges schommelen vermoedelijk rond de 3,5%.'

Tip aan de hoofdredacties van De Standaard en de VRT (en de andere kranten trouwens ook, ze zijn allen in hetzelfde bedje ziek): Geef je journalisten het eerste Nederlandstalige handboek basisstatistiek voor journalisten cadeau.
Sprekende Cijfers is een uitgave van de Universitaire Pers Leuven met de steun van het Fonds Pascal Decroos voor Bijzondere Journalistiek.

Een tweede tip: organiseer eens een opleiding CAR voor jullie redactie. De kwaliteit kan er alleen maar bij winnen. Alle inlichtingen daaromtrent kan je krijgen bij het VVOJ (Vereniging van Onderzoeksjournalisten).

PS voor Journalinks: mag het volgend jaar niet gewoon ’Prijs’ zijn?