Sinds ik naar Frankrijk verhuisde ben ik geabonneerd op Mediapart

En geloof me, het is de moeite waard.

 

Zoals de Belgische nieuwssite Apache in een artikel ‘Mediapart schudt Frans medialandschap helemaal door elkaar’ opmerkte: ‘De site (geeft) opnieuw invulling aan het begrip vierde macht en toont hoe de ‘redding van de journalistiek’ enkel door journalisten kan gebeuren.’

Op 2 april barstte de bom toen Jerôme Cahuzac, minister van begroting (die onder andere de fiscale fraude moest bestrijden) toegaf dat hij al jarenlang een geheime rekening in Zwitserland had (ondertussen getransfereerd naar Singapore). Mediapart had dat begin december bekend gemaakt. Ze hadden bewijzen (o.a. een jaren geleden door een politieke tegenstander toevallig opgenomen telefoongesprek) en niemand geloofde hen.

 

Cahuzac ontkende in alle toonaarden, ‘les yeux dans les yeux’ aan de president, voor het parlement en uiteraard ook op televisie en in alle zogenaamde kwaliteitskranten en andere media.

 

« Des preuves, des preuves, des preuves ! ne cesse de réclamer à Mediapart une meute inspirée par les mêmes mercenaires de la communication qui entourent, sous la droite comme sous la gauche, les milieux où se croisent pouvoir politique et intérêt financier. Nous leur répondons très calmement qu’elles sont là, devant eux et sous leurs yeux, ces preuves. Et que s’ils ne veulent pas les voir, c’est que la vérité leur fait peur. », schreef Edwy Plenel voorzitter van Nediapart hierover.

 

Mediapart werd dan ook van alle kanten aangevallen door de ‘serieuze’ media. Onder andere op televisie in ‘Le Grand Journal’ van Canal+ had Jean-Michel Apathie, ‘journaliste star’ van de Franse ‘people’ diersoort, de verdediging van de voormalige minister van begroting op zich genomen en vraagtekens gezet bij de methodes van Mediapart en zijn stichter.

 

 

Het bekvechten via Twitter werd een soap maar het was ook fascinerend om zien wat er in de kleine wereld van de media omgaat en hoe groot de ego’s van de journalisten zijn. Onderzoeksjournalisten tegen de ‘stars’ die ‘niet uit hun luie zetel komen’.

 

Uiteindelijk na het aftreden van Cahuzac moet Apathie toegeven: “Mediapart had gelijk: Jerome Cahuzac heeft gelogen. Zwaar. Zeer zwaar. Tegen iedereen. En aan het eind van deze leugen triomfeert Mediapart (…) Het gerecht en de bekentenis geven Mediapart gelijk. We moeten hen eren omdat ze de waarheid over de leugen hebben laten zegevieren. Daarmee is een grote dienst bewezen aan de democratie".

 

Wie Apathie niet kent kan niet genoeg beseffen hoe zwaar dit mea culpa hem moet hebben gewogen.

Dat Mediapart als een luis in de pels wordt ervaren is niet nieuw. Al in 2010 werd het verweten gebruik te maken van ‘fascistische methodes’ door Xavier Bertrand, ex-voorzitter van de UMP (de partij van toenmalig president Sarkozy).  Dat was toen naar aanleiding van de eerste onthullingen in de affaire Bettencourt (de rijkste vrouw van Frankrijk die geld zou hebben gegeven voor de presidentscampagnes van Sarkozy). Mediapart klaagde hem aan maar uiteindelijk werd Xavier Bertrand niet veroordeeld voor zijn uitspraak. Ondertussen is wel duidelijk geworden dat het geen loze beweringen waren. Inmiddels zijn immers niet minder dan 17 mensen, waaronder Nicolas Sarkozy, door de onderzoeksrechter  ten laste gesteld (mis en examen).

 

Feit is dat Mediapart na de zaak Cahuzac onmogelijk nog kan genegeerd worden.

 

De ‘serieuze’ pers, nerveus geworden door het succes van dàt Mediapart, wilde niet achterblijven en verliest er soms de pedalen bij. In de eerste dagen na het schandaal werd de ene ‘onthulling’ gevolgd door de andere. Al was het maar een interview met de neef van de vriendin van de voormalige buurvrouw van Cahuzac die ‘had horen zeggen…’. Ik overdrijf hier misschien maar het was soms wel van dat niveau. De hoofdvogel werd afgeschoten door ‘Libération’ dat enkele dagen na de bekentenis van Cahuzac op zijn voorpagina ‘onthulde’ dat ook Laurent Fabius, minister van buitenlandse zaken een geheime rekening had in Zwitserland. Het bewijs? Ze hadden een journalist van Mediapart op het Ministerie van Fabius zien binnengaan en concludeerden daaruit dat er dus iets aan de hand was. Mediapart ontkende onmiddellijk dat ze ook maar een element in die zin hadden en melde dat het op dat ogenblik ook geen onderzoek deed naar Fabius.

 

Naast Cahuzac en de gevestigde pers werd vooral de regering getroffen door de zaak.  Vier maanden lang hadden ze zich in slaap laten wiegen door de minister van begroting. Hoe was het mogelijk dat een handvol journalisten konden achterhalen wat de regering met al zijn politie- en inlichtingendiensten (en geloof me, er zijn er heel wat in Frankrijk) niet aan het licht kon brengen? Kon het zijn dat zij het niet wisten? De paniek sloeg toe en de president en de ‘socialistische’ regering (jaja, in de lezerscommentaren alleszins meer en meer met aanhalingstekens tegenwoordig) probeerden de meubels te redden.

 

Verleden maandag hebben alle ministers hun patrimonium bekend moeten maken en binnenkort moeten de parlementsleden volgen. Of het voldoende zal zijn is twijfelachtig. ‘Wie gaat er immers in zijn verklaring bekendmaken dat hij een rekening heeft in een belastingparadijs?’, ‘Wat kan het mij schelen hoeveel die man/vrouw heeft, het enige wat ik vraag is dat ze dit land godverdomme gaan besturen zoals ge van socialisten moogt verwachten’. Kortom, ‘On nous prend pour des cons’.

 

Het FN had er graag garen bij wilde spinnen maar werd snel afgeblokt toen Mediapart bekend maakte dat een vertrouweling van Marine Le Pen Cahuzac had geholpen bij het openen van zijn rekening in Zwitserland. Het zwijgen werd haar helemaal opgelegd toen Mediapart tenslotte ook nog berichtte over de Zwitserse rekeningen van papa Le Pen.

 

Sinds de bekentenis van Cahuzac kan Mediapart de toevloed aan abonnees moeilijk bolwerken. In de eerste week erna werden er dagelijks 1000 nieuwe abonnees geteld. Wat daarbij ook hielp is dat het net op hetzelfde moment een reclamecampagne lanceerde. Die week zat er bij Télérama (zeg maar de Humo van Frankrijk maar dan veel beter) een gratis abonnement voor een maand op Mediapart. De bedoeling is natuurlijk dat de nieuwsgierigen zich na die maand abonneren. Voor 9 euro per maand lijkt dat, gezien het nieuws dat ze brengen (en het zijn niet enkel en alleen maar ‘schandalen’, geloof mij) en de prijs die je moet afdragen voor andere kranten niet veel. Mediapart kan het geld trouwens goed gebruiken. Geen reclame bij hen, de bijdragen van de abonnees zijn de enige inkomsten. Op dit ogenblik werken er 25 voltijdse journalisten en net voor de bekentenis van Cahuzac waren er ongeveer 60.000 abonnees.

 

Mediapart, l’info part de là, ensuite elle fait son chemin

 

Bij hun vijfjarig bestaan heeft Edwy Plenel, medestichter en voorzitter van Mediapart, een interessant essay ‘Le droit de savoir’ geschreven. Iets dikker dan de essays die we van Yves Desmet gewoon zijn, 179 bladzijden. Het is een boeiend werkstuk geworden.

 

Gebaseerd op de ervaring van Mediapart, identificeert: ‘Le droit de savoir’ de obstakels die het op zijn weg is tegengekomen om te verhinderen dat er onderzoek wordt gedaan en informatie gepubliceerd. Het boek blikt terug op het schaduw- en afluisterpraktijken waaraan het onderhevig was, de lastercampagnes en aanklachten van de vorige regering, die van Sarkozy. Het analyseert ook de impact van de onthullingen en de publieke debatten die ze veroorzaakten. In de tijd van de digitale revolutie is dit boek een pleidooi voor een nieuwe fundamentele wet op de vrijheid van informatie. Een recht dat uitgebreid, ondersteund en versterkt moet worden.