Sinds ik naar Frankrijk verhuisde ben ik geabonneerd op Mediapart

En geloof me, het is de moeite waard.

 

Zoals de Belgische nieuwssite Apache in een artikel ‘Mediapart schudt Frans medialandschap helemaal door elkaar’ opmerkte: ‘De site (geeft) opnieuw invulling aan het begrip vierde macht en toont hoe de ‘redding van de journalistiek’ enkel door journalisten kan gebeuren.’

Op 2 april barstte de bom toen Jerôme Cahuzac, minister van begroting (die onder andere de fiscale fraude moest bestrijden) toegaf dat hij al jarenlang een geheime rekening in Zwitserland had (ondertussen getransfereerd naar Singapore). Mediapart had dat begin december bekend gemaakt. Ze hadden bewijzen (o.a. een jaren geleden door een politieke tegenstander toevallig opgenomen telefoongesprek) en niemand geloofde hen.

 

Cahuzac ontkende in alle toonaarden, ‘les yeux dans les yeux’ aan de president, voor het parlement en uiteraard ook op televisie en in alle zogenaamde kwaliteitskranten en andere media.

 

« Des preuves, des preuves, des preuves ! ne cesse de réclamer à Mediapart une meute inspirée par les mêmes mercenaires de la communication qui entourent, sous la droite comme sous la gauche, les milieux où se croisent pouvoir politique et intérêt financier. Nous leur répondons très calmement qu’elles sont là, devant eux et sous leurs yeux, ces preuves. Et que s’ils ne veulent pas les voir, c’est que la vérité leur fait peur. », schreef Edwy Plenel voorzitter van Nediapart hierover.

 

Mediapart werd dan ook van alle kanten aangevallen door de ‘serieuze’ media. Onder andere op televisie in ‘Le Grand Journal’ van Canal+ had Jean-Michel Apathie, ‘journaliste star’ van de Franse ‘people’ diersoort, de verdediging van de voormalige minister van begroting op zich genomen en vraagtekens gezet bij de methodes van Mediapart en zijn stichter.

 

 

Het bekvechten via Twitter werd een soap maar het was ook fascinerend om zien wat er in de kleine wereld van de media omgaat en hoe groot de ego’s van de journalisten zijn. Onderzoeksjournalisten tegen de ‘stars’ die ‘niet uit hun luie zetel komen’.

 

Uiteindelijk na het aftreden van Cahuzac moet Apathie toegeven: “Mediapart had gelijk: Jerome Cahuzac heeft gelogen. Zwaar. Zeer zwaar. Tegen iedereen. En aan het eind van deze leugen triomfeert Mediapart (…) Het gerecht en de bekentenis geven Mediapart gelijk. We moeten hen eren omdat ze de waarheid over de leugen hebben laten zegevieren. Daarmee is een grote dienst bewezen aan de democratie".

 

Wie Apathie niet kent kan niet genoeg beseffen hoe zwaar dit mea culpa hem moet hebben gewogen.

Dat Mediapart als een luis in de pels wordt ervaren is niet nieuw. Al in 2010 werd het verweten gebruik te maken van ‘fascistische methodes’ door Xavier Bertrand, ex-voorzitter van de UMP (de partij van toenmalig president Sarkozy).  Dat was toen naar aanleiding van de eerste onthullingen in de affaire Bettencourt (de rijkste vrouw van Frankrijk die geld zou hebben gegeven voor de presidentscampagnes van Sarkozy). Mediapart klaagde hem aan maar uiteindelijk werd Xavier Bertrand niet veroordeeld voor zijn uitspraak. Ondertussen is wel duidelijk geworden dat het geen loze beweringen waren. Inmiddels zijn immers niet minder dan 17 mensen, waaronder Nicolas Sarkozy, door de onderzoeksrechter  ten laste gesteld (mis en examen).

 

Feit is dat Mediapart na de zaak Cahuzac onmogelijk nog kan genegeerd worden.

 

De ‘serieuze’ pers, nerveus geworden door het succes van dàt Mediapart, wilde niet achterblijven en verliest er soms de pedalen bij. In de eerste dagen na het schandaal werd de ene ‘onthulling’ gevolgd door de andere. Al was het maar een interview met de neef van de vriendin van de voormalige buurvrouw van Cahuzac die ‘had horen zeggen…’. Ik overdrijf hier misschien maar het was soms wel van dat niveau. De hoofdvogel werd afgeschoten door ‘Libération’ dat enkele dagen na de bekentenis van Cahuzac op zijn voorpagina ‘onthulde’ dat ook Laurent Fabius, minister van buitenlandse zaken een geheime rekening had in Zwitserland. Het bewijs? Ze hadden een journalist van Mediapart op het Ministerie van Fabius zien binnengaan en concludeerden daaruit dat er dus iets aan de hand was. Mediapart ontkende onmiddellijk dat ze ook maar een element in die zin hadden en melde dat het op dat ogenblik ook geen onderzoek deed naar Fabius.

 

Naast Cahuzac en de gevestigde pers werd vooral de regering getroffen door de zaak.  Vier maanden lang hadden ze zich in slaap laten wiegen door de minister van begroting. Hoe was het mogelijk dat een handvol journalisten konden achterhalen wat de regering met al zijn politie- en inlichtingendiensten (en geloof me, er zijn er heel wat in Frankrijk) niet aan het licht kon brengen? Kon het zijn dat zij het niet wisten? De paniek sloeg toe en de president en de ‘socialistische’ regering (jaja, in de lezerscommentaren alleszins meer en meer met aanhalingstekens tegenwoordig) probeerden de meubels te redden.

 

Verleden maandag hebben alle ministers hun patrimonium bekend moeten maken en binnenkort moeten de parlementsleden volgen. Of het voldoende zal zijn is twijfelachtig. ‘Wie gaat er immers in zijn verklaring bekendmaken dat hij een rekening heeft in een belastingparadijs?’, ‘Wat kan het mij schelen hoeveel die man/vrouw heeft, het enige wat ik vraag is dat ze dit land godverdomme gaan besturen zoals ge van socialisten moogt verwachten’. Kortom, ‘On nous prend pour des cons’.

 

Het FN had er graag garen bij wilde spinnen maar werd snel afgeblokt toen Mediapart bekend maakte dat een vertrouweling van Marine Le Pen Cahuzac had geholpen bij het openen van zijn rekening in Zwitserland. Het zwijgen werd haar helemaal opgelegd toen Mediapart tenslotte ook nog berichtte over de Zwitserse rekeningen van papa Le Pen.

 

Sinds de bekentenis van Cahuzac kan Mediapart de toevloed aan abonnees moeilijk bolwerken. In de eerste week erna werden er dagelijks 1000 nieuwe abonnees geteld. Wat daarbij ook hielp is dat het net op hetzelfde moment een reclamecampagne lanceerde. Die week zat er bij Télérama (zeg maar de Humo van Frankrijk maar dan veel beter) een gratis abonnement voor een maand op Mediapart. De bedoeling is natuurlijk dat de nieuwsgierigen zich na die maand abonneren. Voor 9 euro per maand lijkt dat, gezien het nieuws dat ze brengen (en het zijn niet enkel en alleen maar ‘schandalen’, geloof mij) en de prijs die je moet afdragen voor andere kranten niet veel. Mediapart kan het geld trouwens goed gebruiken. Geen reclame bij hen, de bijdragen van de abonnees zijn de enige inkomsten. Op dit ogenblik werken er 25 voltijdse journalisten en net voor de bekentenis van Cahuzac waren er ongeveer 60.000 abonnees.

 

Mediapart, l’info part de là, ensuite elle fait son chemin

 

Bij hun vijfjarig bestaan heeft Edwy Plenel, medestichter en voorzitter van Mediapart, een interessant essay ‘Le droit de savoir’ geschreven. Iets dikker dan de essays die we van Yves Desmet gewoon zijn, 179 bladzijden. Het is een boeiend werkstuk geworden.

 

Gebaseerd op de ervaring van Mediapart, identificeert: ‘Le droit de savoir’ de obstakels die het op zijn weg is tegengekomen om te verhinderen dat er onderzoek wordt gedaan en informatie gepubliceerd. Het boek blikt terug op het schaduw- en afluisterpraktijken waaraan het onderhevig was, de lastercampagnes en aanklachten van de vorige regering, die van Sarkozy. Het analyseert ook de impact van de onthullingen en de publieke debatten die ze veroorzaakten. In de tijd van de digitale revolutie is dit boek een pleidooi voor een nieuwe fundamentele wet op de vrijheid van informatie. Een recht dat uitgebreid, ondersteund en versterkt moet worden.

 

Transparant Europa?

Vijf Europese landen lijken zich verenigd te hebben tegen belastingontduiking en -fraude en voor automatische uitwisseling van informatie. Tax Justice Network, een organisatie die zich verzet tegen tegen belastingparadijzen, wijst op een zeer interessante brief die gisteren, dinsdag 9 april, gepubliceerd werd op de site van het Britse Ministerie van Financiën van Britse schatkist. De mail wordt  ondertekend door de ministers van Financiën van Groot-Brittannië, Duitsland, Frankrijk, Italië en Spanje.

http://www.scribd.com/doc/135069571/134899844-g5-Letter-to-European-Commission-090413

Gericht aan de Europese commissaris voor fiscale zaken, de Litouwer Algirdas Šemeta, wordt gesteld  dat deze vijf landen met de Verenigde Staten overeengekomen zijn om op hun grondgebied de Amerikaanse FATCA (Foreign Account Tax Compliance Act) toe te passen. Door het VS-Congres in 2010 gestemd is de tekst in werking getreden op 1 januari. In de Act wordt bepaald dat een financiële instelling waar ook ter wereld, de saldi, inkomsten, en opnames van een Amerikaanse rekeninghouder bekend te maken aan de Amerikaanse Internal Revenue Service (IRS), de fiscus dus, of onderworpen te worden aan een roerende voorheffing van 30% op de financiële inkomsten die de banken en financiële instellingen halen uit hun  activiteiten in de VS.

In hun brief kondigen de vijf landen aan dat ze onder elkaar zullen proberen om een ​​systeem op te zetten dat gemodelleerd is op hun overeenkomst met de Verenigde Staten en op die manier de automatische uitwisseling van informatie te generaliseren: zodra een van hun belastingplichtigen geld in één van deze gebieden stort  zal de informatie rechtstreeks aan de belastingautoriteiten van zijn land van herkomst worden doorgegeven.

Het project "zal niet alleen helpen belastingontduikers te vangen en af ​​te schrikken maar bied ook een model voor de bredere multilaterale overeenkomst waarvan we hopen dat die uiteindelijk hieruit zal volgen," schrijven de ministers van Financiën van de Europese commissaris. "We nodigen de andere leden van de Europese Unie uit om zich aan te sluiten bij dit project, en we hopen dat Europa het voortouw zal nemen tot het bevorderen van een wereldwijd systeem van automatische uitwisseling van informatie.”

Makkelijker gezegd dan gedaan zoals u misschien kan vermoeden. Fiscale besluiten in de EU moeten unaniem genomen worden (27 landen!) en Oostenrijk weigert elke uitvoering van automatische uitwisseling hoewel die verondersteld wordt al te bestaan. En, ondanks de herauten van de laatste dagen, Luxemburg suggereerde slechts dat het zich er ‘misschien’ niet meer tegen zal verzetten.

 

De ministers van financiën van de vijf landen roepen de andere lidstaten op om "zo snel mogelijk” akkoord te gaan. Het is natuurlijk altijd mogelijk dat er ergens een adder onder het gras verborgen zit gezien de Britten meetekeken maar toch...

We stellen dan ook voor dat de Heer Geens, minister van Financiën, geholpen door staatsecretaris de heer Crombez, vandaag in de pen kruipen om zich bij dit initiatief aan te sluiten.